Sebastian Anton Kneipp, ur. 17.05.1821 r. w Stephansried, jest ojcem tzw. „medycyny kneippowskiej”. To dzięki niemu stały się znane zasady zabiegów z użyciem zimnej wody. Podczas swoich studiów teologicznych Kneipp zapadł na chorobę płuc. Zainspirowany książką Johanna Siegmunda Hahna, która opisywała zastosowanie zimnej wody do celów leczniczych, zażywał kąpieli w zimnych wodach Dunaju i w ten sposób wyleczył się sam. Po ukończeniu studiów teologicznych opracował koncepcję zdrowotną, która później została uporządkowana poprzez podział na pięć filarów. Filarami tymi są: zioła, woda, ruch, uporządkowane życie i odżywianie. Niniejsza broszura będzie Ci towarzyszyć podczas wędrówki z GPS-em pomiędzy Ośrodkiem „Drei Eichen” i Buckow mającej na celu wyostrzenie Twoich zmysłów, zatrzymanie się i wzmocnienie świadomości tego, co tu i teraz. Poznasz także pięć filarów terapii i ich zastosowanie. W załączniku znajdziesz kilka propozycji przepisów z wykorzystaniem roślin leczniczych, które możesz zebrać po drodze. Poza tym zespół Ośrodka „Drei Eichen” zaprezentuje Ci tzw. „skrzyneczkę Kneippa”, którą można wypożyczyć w naszym biurze. Mamy nadzieję, że podczas wędrówki będziesz się dobrze bawić, wypróbujesz ten czy inny przepis i że spodoba Ci się nasza „skrzyneczka Kneippa”. Nawiasem mówiąc, współczesnym Kneippa był aptekarz i pisarz Theodor Fontane, który odwiedził Buckow i opisał to miasteczko.

1. Zioła
Kneipp wykorzystywał właściwości lecznicze rodzimych gatunków ziół do łagodzenia dolegliwości zdrowotnych. Zioła stosuje się na przykład w postaci herbatek, dodatków do kąpieli lub okładów.
2. Woda (hydroterapia)
Hydroterapia, najbardziej popularny filar, jest metodą termiczną. Po zabiegach z użyciem zimnej wody zawsze następuje ogrzanie danej części ciała. Naprzemienne oddziaływanie zimna i ciepła powoduje zwężanie lub rozszerzanie naczyń krwionośnych. Pobudza to krążenie krwi, co ma pozytywny wpływ na układ krążenia i układ nerwowy. Metody hydroterapii obejmują dreptanie w wodzie, polewanie i kąpiele. Więcej informacji na ten temat będzie można znaleźć w piątej części niniejszej broszury, poświęconej naszej „skrzyneczce Kneippa”.
3. Ruch
Wystarczająca dawka aktywności fizycznej jest ważna dla ogólnego samopoczucia i zdrowia. Nie koncentrujemy się przy tym na wyczynowym uprawianiu sportu, ale na włączeniu do naszej codzienności lekkich zajęć sportowych, takich jak spacery, nordic walking lub jazda na rowerze..
4. Zrównoważony tryb życia
Chodzi tu o zachowanie balansu pomiędzy ciałem, umysłem i duszą. Celem jest uniknięcie stresu i osiągnięcie wewnętrznej równowagi. Aby ją osiągnąć, ważne jest, aby w nasze życie codzienne wplatać fazy odprężenia i wyciszenia.
5. Odżywianie
Zrównoważona dieta może zapobiegać i leczyć wiele chorób. Potrawy przyrządzane według zaleceń Kneippa są proste i składają się z produktów regionalnych oraz sezonowych. Składniki powinny być jak najmniej przetworzone. Podstawą dań Kneippa są owoce i warzywa. Jednocześnie nie należy stawiać sobie zbyt wielu zakazów, ale raczej zwracać uwagę na zrównoważoną dietę i spożywać potrawy z przyjemnością.

Tematyka wycieczki koncentruje się na poznaniu życiorysu Kneippa i metod stosowania jego koncepcji zdrowotnej na różnych, położonych na trasie pomiędzy Ośrodkiem Edukacji Ekologicznej „Drei Eichen” a Ogrodem Ziół Leczniczych w Buckow stacjach. W drodze będzie Ci towarzyszyła niniejsza broszura, a każdej stacji przypisany jest niewielki fragment tekstu. Podczas gdy niektóre stacje koncentrują się na filarach terapii Kneippa, inne, oznaczone symbolem żarówki, dostarczają dalszych informacji na temat jego osoby. Znajdująca się po prawej stronie mapa przedstawia ogólny zarys szlaku. Urządzenie GPS poprowadzi Cię wzdłuż trasy od jednej stacji do następnej. W urządzeniu GPS trasa wycieczki jest zapisana pod niemieckojęzycznym hasłem Kneipp Tour, a stacje nazywane są punktami trasy [niem. Wegpunkte] i zostały przez nas ponumerowane kolejno skrótami KS1, KS2 itd. Celem wycieczki jest zapoznanie się z zastosowaniem pięciu filarów terapii Kneippa oraz z wyjątkową przyrodą regionu Szwajcarii Marchijskiej. Szlak można pokonać w obu kierunkach. Jeśli zaczniesz w Ośrodku „Drei Eichen”, Twoim pierwszym przystankiem będzie stacja KS1, jeśli zaś zaczniesz w Buckow, w Ogrodzie Ziół Leczniczych, pierwszym przystankiem będzie stacja KS14 (p. str. 14). Przed wyjściem na szlak nie zapomnij zabrać ze sobą butelki napełnionej wodą.

Herbatka z babki lancetowatej
1 łyżeczkę do herbaty drobno posiekanej babki lancetowatej zalać w filiżance wrzącą wodą i pozostawić na kilka minut do naciągnięcia. W razie potrzeby dodać trochę miodu w celu osłodzenia. Porcja dzienna: maks. 2 filiżanki.
Przepis zaczerpnięty z książki: Görz, H (1987): Grosses Kräuter- und Gewürzbuch. Niedernhausen: Falken-Verlag

Zupa z babki lancetowatej
Składniki:
Trochę oleju
60 g posiekanej cebuli szalotki
1 posiekany ząbek czosnku 800 ml bulionu warzywnego
200 g pokrojonych drobno ziemniaków
220 g młodych listków babki lancetowatej
Sól i pieprz
Liście lubczyku
150 ml kwaśnej śmietany lub śmietanki roślinnej


Przyrządzanie
Czosnek i szalotkę poddusić lekko na oleju i uzupełnić bulionem warzywnym. Dodać ziemniaki i gotować na wolnym ogniu, aż będą miękkie. Dodać do zupy liście babki lancetowatej i gotować na wolnym ogniu przez kolejne 5 minut. Doprawić do smaku solą, pieprzem i pokrojonego w paseczki lubczyku. Na koniec dodać kwaśną śmietanę lub śmietankę warzywną i wymieszać.
Przepis (zmodyfikowany) zaczerpnięty w pierwotnej formie ze strony internetowej Wildkräuterwerkstatt (b. r.) / Spitzwegerich-Creme-Suppe. Ostatni dostęp: 28.06.2021 https://wildkraeuterwerkstatt.de/spitzwegerich-creme-suppe/

Herbatka z krwawnika pospolitego
1 do 2 łyżeczek do herbaty wysuszonego, pokrojonego ziela krwawnika pospolitego zalać w filiżance wrzącą wodą i pozostawić na kilka minut do naciągnięcia.. Porcja dzienna: maks. 2 filiżanki.
Przepis zaczerpnięty z książki: Görz, H. (1987): Grosses Kräuter- und Gewürzbuch. Niedernhausen: Falken-Verlag

Dip mit Schafgarbe und SchafskäseDip z krwawnikiem pospolitym i serem owczym
Składniki
150 g pokruszonego sera owczego
2 garści drobno posiekanych liści krwawnika pospolitego
Odrobina oliwy z oliwek

Przyrządzanie
Wymieszać ser owczy z liśćmi krwawnika i dodając oliwę doprowadzić do osiągnięcia kremowej konsystencji.
Przepis zaczerpnięty ze strony internetowej Wildkräuter Köchin (b. r.) / Schafgarbe liebt Schafskäse- und mehr Rezepte. Ostatni dostęp: 28.09.2021 pod adresem: https://wildkraeuterkoechin.de/2018/01/09/rezepte-mit-schafgarbe/

Herbatka ze skrzypu polnego
2 łyżeczki do herbaty wysuszonego, pokrojonego ziela zalać w filiżance wrzącą wodą i pozostawić na kilka minut do naciągnięcia. Porcja dzienna: maks. 2 filiżanki.
Przepis zaczerpnięty z książki: Görz, H. (1987): Grosses Kräuter- und Gewürzbuch. Niedernhausen: Falken-Verlag

Herbatka z owoców dzikiej róży
Świeże owoce dzikiej róży uwolnić od pestek, resztek kwiatów i szypułek. Pozostawić owoce w ciepłym miejscu na kilka dni do wysuszenia. Aby przygotować herbatkę należy zalać w filiżance 2 łyżeczki wysuszonych owoców wrzącą wodą i pozostawić na 10 minut do naciągnięcia.
Przepis zaczerpnięty ze strony internetowej Utopia (b. r.) / Hagebuttentee: Wirkung, Anwendung und wie du ihn selbst herstellst. Ostatni dostęp: 28.09.2021 pod adresem: https://utopia.de/ratgeber/hagebuttentee-wirkung-anwendung-und-wie-du-ihn-selbst-herstellst/

Jarzynka z owoców dzikiej róży i marchewki
Składniki:
250 g owoców dzikiej róży
500 g marchewki
50 g cebulil
1 łyżka stołowa oleju
100 ml bulionu warzywnego
½ łyżki stołowej płynnego miodu
Gałka muszkatołowa, sól, pieprz
4 łyżki stołowe serka homogenizowanego
Odrobina soku z cytryny
2 łyżki stołowe drobno posiekanej natki pietruszki

Przyrządzanie
Owoce dzikiej róży pokroić w ćwiartki, usunąć pestki oraz otaczające je włoski i dokładnie umyć. Marchewkę i cebulę drobno pokroić, a następnie cebulę poddusić na oleju. Dodać marchewkę oraz owoce dzikiej róży i doprawić bulionem i sokiem z cytryny. Jarzynkę gotować na wolnym ogniu, aż marchewka i owoce dzikiej róży będą miękkie. Następnie doprawić solą, pieprzem, miodem i gałką muszkatołową i mieszając dodać serek.
Przepis (zmodyfikowany) pochodzi w pierwotnej formie ze strony internetowej Eatsmarter! (b. r.) / Möhrengemüse mit Hagebutte. Ostatni dostęp: 28.09.2021 pod adresem: https://eatsmarter.de/rezepte/moehrengemuese-mit-hagebutten-0

Herbatka z pokrzywy
Na jedną filiżankę herbatki zalać 1 łyżkę stołową rozdrobnionych liści pokrzywy wrzącą wodą i pozostawić na 10 minut do naciągnięcia. Porcja dzienna: maks. 1 filiżanka.
Przepis zaczerpnięty z książki: Görz, H. (1987): Grosses Kräuter- und Gewürzbuch. Niedernhausen: Falken-Verlag

Zupa z pokrzywy
Składniki
2 łyżki stołowe oleju
1 drobno posiekana cebula szalotka
4 duże ziemniaki
0,5 l bulionu warzywnego
Trochę białego wina
1 garść liści pokrzywy
4 łyżki stołowe kwaśnej śmietany
Sól i pieprzr

Przyrządzanie:
Cebulę poddusić na oleju i dodać ziemniaki. Dodać białe wino i zalać bulionem warzywnym. Zupę gotować tak długo, aż ziemniaki będą miękkie. Następnie dodać liście pokrzywy i zmiksować zupę do osiągnięcia kremowej konsystencji. Dodać kwaśną śmietanę i doprawić solą i pieprzem
Przepis (zmodyfikowany) zaczerpnięty w pierwotnej formie z książki: Peter Halfar Media GMBH & CO Holding KG: (1997): Einheimische und exotische Kräuter und Gewürze. Die feine Kunst der richtigen Anwendung. Remseck bei Stuttgart: UNIPART-Verlag GMBH