Theodor Fontane wielokrotnie odwiedzał Kostrzyn i ciekawie opisał kilka ważnych epizodów z historii tego miasta w zbiorze artykułów pt. „Po tej stronie Odry”. Na początku była tu osada rybacka, w XIII wieku istniało miasteczko z targowiskiem, a z początkiem XIV w. Kostrzyn otrzymał tzw. magdeburskie prawa miejskie. Czas największej świetności tego miasta to lata panowania margrabiego Johanna Hohenzollerna, zwanego Janem z Kostrzyna (1535-1571), kiedy to miasto zostało stolicą Nowej Marchii. Fontane napisał, że „Margrabia Johann był urodzonym władcą, a porządkowanie i budowanie odpowiadało najbardziej wewnętrznym cechom jego natury”. Nic więc dziwnego, że swoje rządy rozpoczął od budowy twierdzy, wykorzystując naturalne walory obronne i strategiczne położenie Kostrzyna w widłach Warty i Odry, otoczonego od południa i wschodu przez rozległe mokradła. Jan z Kostrzyna zaangażował włoskich budowniczych i w ciągu kilkunastu lat powstała potężna twierdza w kształcie nieregularnego sześcioboku z sześcioma bastionami. Margrabia kontrolował żeglugę na Odrze zarabiając na cle w wysokości ¼ wartości przewożonego towaru. Do czasów współczesnych ze wspaniałej niegdyś twierdzy pozostały tylko mury od strony południowej wraz z Bramą Chyżańską, mury wzdłuż Odry z trzema bastionami Filip, Brandenburgia i Król oraz Brama Berlińska.

Szkic sytuacyjny twierdzy Kostrzyn wg. „Po tej stronie Odry” Th. Fontane Twierdza przez lata uchodziła za niepokonaną. Nawet kiedy w 1758 roku miasto zostało prawie doszczętnie spalone przez bombardowanie i rakiety zapalające miotane przez Rosjan, mury twierdzy pozostały nietknięte. Największe, widoczne do dziś zniszczenia pochodzą z ostatnich miesięcy II wojny światowej, kiedy to wojska sowieckie przez dwa miesiące próbowały sforsować Odrę i 30 marca ostatecznie zajęły zrujnowany w 90% Kostrzyn. Podczas spaceru po Starym Kostrzynie w poszukiwaniu skrytki znajdziesz z pewnością ślady jeszcze jednego ciekawego wydarzenia. Otóż w 1730 roku następca tronu, młody Fryderyk II (zwany potem Fryderykiem Wielkim), został przez swego ojca – Fryderyka Wilhelma I – uwięziony w kostrzyńskim zamku za próbę ucieczki do Anglii ze swym przyjacielem Hansem Hermanem von Katte. Historia ta skończyła się tragicznie, spiskowców pojmano, a von Katte został ścięty na bastionie Brandenburgia na oczach młodego księcia. Fontane bardzo dokładnie opisał to wykorzystując zachowane listy i akta sądowe.

Brama Chyżańska Informacje praktyczne Teren Starego Miasta jest ogólnie dostępny bez opłat. Muzeum Twierdzy Kostrzyn, które jest gospodarzem tego miejsca prowadzi:
- informację turystyczną w Bramie Berlińskiej,
- usługi przewodnickie (odpłatnie),
- ekspozycję muzealną w Bastionie Filip (odpłatnie).
Jest to bardzo ciekawa interaktywna wystawa ukazująca dzieje miasta i etapy rozbudowy twierdzy, a potem jej niszczenia, aż do końca II wojny światowej. Poza eksponatami i znaleziskami są makiety, urządzenia audiowizualne prezentujące filmy dokumentalne i nagrania. Godziny otwarcia informacji turystycznej i ekspozycji w Bastionie Filip zmieniają się w ciągu roku, warto sprawdzić wcześniej aktualne zasady udostępniania na stronie internetowej Muzeum Twierdzy Kostrzyn.

Skrytka wymaga odwiedzenia terenu starego miasta i odnalezienia 9 szczegółów przedstawionych na zdjęciach oznaczonych literami od A do I. Połącz detale ze zdjęć z numerami na planie Starego Kostrzyna, które wskazują ich orientacyjne położenie. Plan przedstawia kształt miasta w latach dwudziestych XX w., zatem, aby się nie zgubić, śledź siatkę ulic. Po uważnym spacerze podstaw cyfry do wzoru w celu ustalenia ostatecznych współrzędnych skrytki. Udanych poszukiwań! Podczas poszukiwań przestrzegaj zasad bezpieczeństwa ustalonych przez Muzeum Twierdzy Kostrzyn. Zgodnie z nimi zabrania się m.in. wchodzenia na ruiny i gruzowiska, gdyż niezabezpieczone pozostałości budynków oraz ewentualne niewybuchy stwarzają realne zagrożenie dla życia i zdrowia. Nasza skrytka, jak i punkty zaznaczone na mapie umiejscowione są w bezpiecznych lokalizacjach, których odwiedzenie jest możliwe bez narażania się na niebezpieczeństwo. Skrytka to mały pojemnik, w którym poza logbookiem i ołówkiem mieszczą się TB, woodcoiny i inne gadżety. Pozostaw maskowanie bez zmian. Podpowiedź: 0,5 m nad ziemią

Wsparcie merytoryczne: Muzeum Twierdzy Kostrzyn